Νάρθηκας εξισορρόπησης TMJ

Βασικές Αρχές Θεραπείας

Η χρήση νάρθηκα εξισορρόπησης κροταφογναθικής είναι χρήσιμο συμπλήρωμα της χειροπρακτικής θεραπείας σε βαριά προβλήματα της σπονδυλικής στήλης (κύφωση, σκολίωση, δισκοπάθειες κτλ), βαριά νευρολογικά προβλήματα (δυστονία, Parkinson’s κτλ), ή οταν πάσχει και η κροταφογναθική άρθρωση (επώδυνα κλίκ, πονοκέφαλοι, ραιβόκρανο, τρίξιμο δοντιών κτλ) καθώς επιταχύνει σημαντικά την διόρθωση/ ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης. Η χρήση του νάρθηκα αποφορτίζει και εξισορροπεί τις πιέσεις ανάμεσα στις δύο κροταφογναθικές (ΚΓ-TMJ) αρθρώσεις με αποτέλεσμα τη νευρομυική επανεκκίνηση και ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης και γενικότερα του μυοσκελετικού συστήματος.

Υπάρχει μία πολύ σημαντική συσχέτιση μεταξύ των δοντιών (σύγκλιση, κίνηση γνάθου) και της συμμετρίας του προσώπου, του αυχένα και της σπονδυλικής στήλης. Η άνιση η ασύμμετρη σύγκλιση της γνάθου συνεπάγεται πίεση και παρεκτόπιση των κροταφογναθικών αρθρώσεων (και των δίσκων τους) και άνιση σύσπαση των μυών της μάσησης. Αυτό οδηγεί σε αύμμετρη σύσπαση των αυχενικών μυών και κλείδωμα των αυχενικών και κατώτερων σπονδύλων που σταδιακά οδηγούν σε σκολίωση/ παραμορφώσεις. Επιπλέον “κλειδώνουν” τα κρανιακά οστά (με κεντρικό το σφηνοειδές), με αποτέλεσμα ασυμμετρία κρανίου/ προσώπου, δυσλειτουργία κρανιακών νεύρων και σταδιακή εμφάνιση νευρολογικών συμπτωμάτων.

Θεραπεία με νάρθηκα εξισορρόπησης TMJ (ΚΓ)

Ο καταρράκτης αυτός (παραπάνω και επόμενη εικόνα) των παθολογικών διαδικασιών που ξεκινούν από ασύμμετρη σύγκλιση της γνάθου, μπορεί να αναστραφεί σε μεγάλο βαθμό αν εξισορροπηθούν οι δυνάμεις σύγκλισης και ευθυγραμμιστεί η κάτω γνάθος - ΚΓ αρθρώσεις.

Αυτό επιτυγχάνεται με ειδικού τύπου νάρθηκα στα κάτω δόντια (κυρίως στους προγόμφιους) είτε απο εξειδικευμένο οδοντίατρο είτε με DIY τεχνική (παρακάτω) με θερμοπλαστικό υλικό (Polymorph).

Tο υλικό αυτό (Polymorph) μαλακώνει με θέρμανση και ο ασθενής με ειδική τεχνική (παρακάτω) καταγράφει το δάγκωμα (δήξη) σε συγκεκριμένη θέση που αποφορτίζει την κροταφογναθική άρθρωση. Στη θέση αυτή τα δόντια ακουμπούν ταυτόχρονα στις δύο πλευρές, η κροταφογναθική άρθρωση επανέρχεται στη σωστή θέση και αποφορτίζεται με αποτέλεσμα σταδιακή αναστροφή της παθολογίας.

Πλάνο θεραπείας:

Η θεραπεία γίνεται κατά βάση με το ειδικό ναρθηκάκι στα κάτω δόντια και παράλληλα χρησιμοποιώντας την τεχνική ‘Mewing’’ και γίνεται σε δύο φάσεις: 1. Αποφόρτιση ΚΓ άρθρωσης - νευρο-μυική επανεκκίνηση 2. Μυοσκελετική ευθυγράμμιση - σταθεροποίηση θεραπείας

ΦΑΣΗ 1η - Αποφόρτιση κροταφογναθικής,

νευρομυική επανεκκίνηση (διάρκεια 2-8 μήνες):

Στην πρώτη φάση απλά φοράμε το ειδικό, σωστά ρυθμισμένο ναρθηκάκι (που ιδανικά το αλλάζουμε κάθε δύο εβδομάδες) και εφαρμόζουμε με επιμέλεια την τεχνική ‘’Mewing’’. Ξεκινάμε ετοιμάζοντας το νάρθηκα κροταφογναθικής, σύμφωνα με αυτό το βίντεο (αφού πρώτα έχουμε πάρει Polymprph και ναρθηκάκι βρυγμού - link στην περιγραφή). Αφού αποκτήσουμε αρκετή εμπειρία, μπορούμε να κάνουμε νάρθηκα μόνο με Polymorph - ωστόσο είναι πιο δύσκολο (όχι για την αρχή).

Αφού ετοιμάσουμε τον νάρθηκα τον δοκιμάζουμε. Πρέπει να είναι άνετος, να μην ενοχλεί, να νιώθουμε ότι τα δόντια μας πατάνε σταθερά στις δύο πλευρές και να αυξάνει την δύναμη μας (τέστ πίεσης χεριών ή έλεγχος με δυναμόμετρο όπως στο βίντεο). Επιπλέον θα πρέπει να δούμε μία άμεση βελτίωση στα συμπτώματα μας, έστω και μικρή. Οι περισσότεροι ασθενείς νιώθουν άμεσα χαλαρότερο και πιο ευκίνητο τον αυχένα αλλά και όλο το σώμα. Συχνά έχουμε άμεση βελτίωση και σε άλλα συμπτώματα, πχ νευρολογικά προβλήματα, σταθερότητα βάδισης.

Αν αυτό δεν συμβαίνει, θα πρέπει να κάνουμε ΝΕΑ καταγραφή δήξης σταματώντας το δάγκωμα λίγο πιο νωρίς (τα μπροστά δόντια να ΑΠΕΧΟΥΝ περισσότερο). Αυτό μπορούμε να το επαναλάβουμε μέχρι να έχουμε ανακούφιση από τα συμπτώματα (πόνος, ένταση, νευρολογικά συμπτώματα). Κάθε 2 εβδομάδες κάνουμε νέα καταγραφή γιατί με τη θεραπεία το σώμα μας (και άρα και η δήξη/δάγκωμα) αλλάζει. Στην αρχή μπορούμε να κάνουμε νέα καταγραφή δήξης και συντομότερα (κάθε εβδομάδα) ώστε να προχωρήσουμε γρηγορότερα την θεραπεία.

Ωστόσο δεν χαλάμε τον νάρθηκα που έχουμε φτιάξει αν πρώτα δεν έχουμε άλλο καλύτερο. Συνεπώς έχουμε πάντα 2 νάρθηκες και κάνουμε την καινούρια καταγραφή στον δεύτερο (όχι αυτόν που φοράμε). Στη συνέχεια ξεκινάμε τη θεραπεία φορώντας τον νάρθηκα σύμφωνα με το πρωτόκολλο μας (παρακάτω). Συστήνεται να αρχίσουμε σταδιακά φορώντας τον αρχικά 30΄τη μέρα (ή αν μας ενοχλεί η μας φέρνει αναγούλα ακόμη λιγότερο, πχ 10 λεπτά) και ανεβάζοντας τον χρόνο καθημερινά. Όταν μπορούμε να τον φοράμε για 1 ώρα συνεχόμενα δοκιμάζουμε να τον φορέσουμε και τη νύχτα και ξεκινάμε θεραπεία.

Υπάρχουν δύο πρωτόκολλα θεραπείας για την πρώτη φάση - το έντονο και το ήπιο. Στο ήπιο φοράμε το νάρθηκα όλη τη νύχτα και την ημέρα μόνο όποτε τον χρειαζόμαστε (πχ στην άθληση αν μας βοηθάει η απλά 1-2 ώρες κάθε μέρα). Σύνολο, τουλάχιστον 8-9 ώρες το 24ωρο. Στο έντονο πρωτόκολλο φοράμε το νάρθηκα 20-24 ώρες το 24ωρο, αφαιρώντας τον μόνο για φαγητό καθώς και για λίγο αν κουραστούμε να τον φοράμε η έχουμε ενοχλήσεις. Αν έχουμε νάρθηκα φτιαγμένο από οδοντίατρο, μπορούμε να τον φοράμε και στο φαγητό - αν και θα χρειατεί μία αρχική περίοδος προσαρμογής.

Με τον DIY επισης μπορούμε να φάμε αλλά συστήνεται στην περίπτωση αυτή να έχουμε διαφορετικό νάρθρηκα για φαγητό (χαμηλότερο) γιατί θα χρωματιστεί και θα μυρίσει. Με το ήπιο πρωτόκολλο έχουμε βελτίωση/ανακούφιση στα συμπτώματα (πόνο, δυσκαμψία, δυσκινησία) και μικρή βελτίωση στην σπονδυλική στήλη, ενώ με το έντονο έχουμε επιπλέον σημαντική μηχανική διόρθωση της σπονδυλικής στήλης (κύφωση, σκολίωση, δισκοπάθειες κτλ). Σε κάθε περίπτωση ξεκινάμε φορώντας τον για λίγη ώρα (πχ μισή ώρα τη μέρα) και σταδιακά αυξάνουμε το χρόνο χρήσης (αν έχουμε πόνο η άλλη δυσκολία, σταμάταμε για λίγο και συνεχίζουμε).

Υψος νάρθηκα

Ο νάρθηκας πρέπει να έχει αρκετό ύψος (3 - 9mm) για να ασκεί σημαντική αποφόρτιση στις κροταφογναθικές. Αυτό το πετυχαίνουμε τη στιγμή της καταγραφής, αν σταματήσουμε το δάγκωμα νωρίς, πριν πλησιάσουν τα μπροστά δόντια μεταξύ τους. Μπορούμε να κάνουμε δοκιμές να δούμε τι δουλεύει καλύτερα στην περίπτωση μας. Πάντως σίγουρα θα απέχουν τα μπροστά δόντια (στην πρώτη φάση της θεραπείας αυξάνουμε σταδιακά την απόσταση μεταξύ των δοντιών και στην δεύτερη την μειώνουμε).

Συμπληρωματικές θεραπείες πρώτης φάσης

Για καλύτερα αποτελέσματα, παράλληλα με τη χρήση του νάρθηκα, μπορούν να γίνουν και χειροπρακτικές θεραπείες για χαλάρωση της σπονδυλικής στήλης, συστηματική γυμναστική (πχ Pilates) αλλά το σημαντικότερο είναι να ‘’ανοίξουμε’’, δηλαδή να διευρύνουμε την άνω γνάθο. Αυτό έχει φανεί ότι λειτουργεί συνεργικά με το ναρθηκάκι και βελτιώνει σημαντικά το αποτέλεσμα της θεραπείας. Οι ορθοδοντικοί για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούν ειδικές συσκευές “διεύρυνσης της άνω γνάθου”. Στο δικό μας DIY πρωτόκολλο, ο καλύτερος τρόπος να το πετύχουμε είναι εφαρμόζοντας επιμελώς την τεχνική ‘’Mewing’’:

H τεχνική ‘’Mewing’’ αναπτύχθηκε απο τους Αγγλους ορθοδοντικούς Dr John και Mike Mew (εξ’ ού και το όνομα της) και η συστηματική εφαρμογή της οδηγεί σε διεύρυνση της άνω γνάθου και βελτίωση της σύγκλισης των δοντιών και της ισορροπίας της δήξης. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει δημοφιλής στου νέους καθώς βελτιώνει την εμφάνιση του προσώπου (γράμμωση κάτω γνάθου) αλλά τα οφέλη της είναι πολύ περισσότερα.

Η βάση της τεχνικής είναι να ακουμπάμε συνέχεια τη γλώσσα μας στο πάνω μέρος του στόματος (υπερώα), ακόμη και το πίσω μέρος της (όχι μόνο το μπροστά) αν και αρχικά θα μας φανεί δύσκολο - με εξάσκηση και επιμονή μπορούμε να τα καταφέρουμε. Η θέση αυτή φαίνεται ότι είναι η φυσική θέση της γλώσσας (που την έχουμε χάσει στη σύγχρονη κοινωνία) και φαίνεται ότι διεγείρει την ανάπτυξη της γνάθου ακόμη και μετά την ενηλικίωση, διευρύνοντας τόσο την άνω όσο και την κάτω γνάθο και βελτιώνωντας την ευθυγράμμιση των δοντιών και τελικά την ισορροπία του σώματος.

Διάρκεια 1ης φάσης

Η διάρκεια της πρώτης φάσης ποικίλει. Αν κάνουμε το έντονο πρωτόκολλο διαρκεί 2-3 μήνες, αν κάνουμε το ήπιο, διαρκεί περισσότερο (6-8 μήνες). Όταν ο ασθενής δεν έχει πλέον συμπτώματα (πόνους, δυστονικά συμπτώματα κτλ) περνάμε στην 2η φάση της θεραπείας. Είναι σημαντικό η θεραπεία εφόσον ξεκινήσει να μην σταματήσει γιατί τα συμπτώματα θα υποτροπιάσουν και ο ασθενής θα επιδεινωθεί.

ΦΑΣΗ 2η - Μυοσκελετική ευθυγράμμιση - σταθεροποίηση θεραπείας - διάρκεια: εφ’ όρου ζωής

Μετά το τέλος της πρώτης φάσης ο ασθενής είναι σταθερός και χωρίς συμπτώματα. Πλέον έχει 3 επιλογές:

α. Φορά τον νάρθηκα της πρώτης φάσης εφ’ όρου ζωής στον ύπνο και την άθληση (κάνοντας νέα ρύθμιση κάθε ένα η δύο μήνες) και κάνει κάποιες χειροπρακτικές θεραπείες συντήρησης όταν χρειάζεται.

β. Προσθετική εργασία στους κάτω προγόμφιους και γομφίους (απο οδοντίατρο) για αναπαραγωγή της μορφής του τελευταίου νάρθηκα (ουσιαστικά χτίσιμο του νάρθηκα πάνω στα δόντια).

γ. Ανύψωση των κάτω δοντιών (extrusion) από ορθοδοντικό (όπως εδώ μετά το 23:25) ώστε να έρθουν σε επαλληλία με τα πάνω δόντια στη νέα θέση της γνάθου.

Προειδοποιήσεις, αντενδείξεις - παρενέργειες

Η χρήση του νάρθηκα είναι γενικά ασφαλής. Προϋπόθεση αποτελεσματικής χρήσης του είναι να μην λείπουν δόντια (κυρίως οι προγόμφιοι και οι γομφίοι τόσο στην πάνω όσο και στην κάτω οδοντοστοιχία). Εφόσον λείπουν 1-2 δόντια ο νάρθηκας μπορεί να χρησιμοποιηθεί αλλά το αποτέλεσμα ίσως είναι πτωχότερο. Αν λείπουν περισσότερα ή υπάρχει μασέλα, ο νάρθηκας δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Κατά την κρίση του ιατρού ίσως μπορεί να χρησιμοποιηθεί αλλά με περιορισμένα αποτελέσματα. Σημαντικό στις περιπτώσεις αυτές είναι οι ασθενείς να ΜΗΝ βγάζουν τη μασέλα το βράδυ!

Κενό ανάμεσα στα πίσω δόντια

Με το έντονο πρόγραμμα δημιουργείται κενό ανάμεσα στα πίσω δόντια ως μέρος της διαδικασίας διόρθωσης. Το κενό αυτό μπορεί σταδιακά να μειωθεί και να εκλείψει ως το τέλος της θεραπείας, κάποιες φορές όμως, μπορεί και να παραμείνει οπότε θα χρειαστεί μία μόνιμη θεραπεία (πχ μόνιμη χρήση νάρθηκα η διαδικασία ανύψωσης των δοντιών η χτίσιμο των δοντιών με προσθετική εργασία).

Δυσφορία στο στόμα, κόπωση

Κατά τις πρώτες εβδομάδας είναι δυνατόν να υπάρξει κάποια δυσφορία στο στόμα και κόπωση των μυών της γνάθου (λόγω έντονης, διαρκούς άσκησης). Αν αυτό συμβεί μειώνουμε για λίγο τον χρόνο θεραπείας και σταδιακά τον αυξάνουμε ξανά. Ακόμη είναι δυνατό να υπάρξει αίσθημα κόπωσης σε όλο το σώμα καθώς οι μύες δουλεύουν προς την κατεύθυνση της ισορροπίας και αρμονίας.

Κίνηση Δοντιών

Είναι δυνατόν κατά τη διάρκεια της θεραπείας τα δόντια να μετακινηθούν ελαφρά. Το φαινόμενο είναι σπάνιο και συνήθως η κίνηση είναι μικρή και δεν δημιουργεί πρόβλημα.

Αντιαισθητική εμφάνιση

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας το πρόσωπο φαίνεται ελαφρά επιμηκυσμένο με την κάτω γνάθο να προέχει, κάτι σχετικά αντιαισθητικό. Ωστόσο στο τέλος της θεραπείας το πρόσωπο θα επιστρέψει στην αρχική του εικόνα και μάλιστα θα είναι συμμετρικότερο και πιο αρμονικό.

Μόσχος Δημήτρης

Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Ιούλιος '21

(Τελευταίο update Δεκέμβριος '24)

Πηγές πληροφοριών/Αναφορές

Το υλικό των Αμερικανών οδοντιάτρων dr Stack and dr Brown: http://sleepandtmjtherapy.com

Το DIY πρωτόκολλο αντιμετώπισης δυστονίας (αρχειοθετημένη):

https://web.archive.org/web/20180110104823/https://biomechanical-dystonia.net/

Η τεχνική Sarecta:

http://starecta.com

Η σελίδα του Dr. Demerjian:

http://www.tmjsleeptherapy.com/tmj.html